Wat is dan wel een goede manier om pesten aan te pakken. Blijkbaar kunnen we van alles afspreken over pesten aanpakken, maar leidt dat niet per se tot een afname van het aantal pestgevallen. De eerste stap die ik noemde was: Doe iets. Dat klinkt logisch, maar het is een grote uitdaging. Een pestprotocol schrijven is immers ook ‘iets doen’.
Het moet dus concreter. Mensen moeten zichzelf kunnen herkennen in ‘iets doen’. Dat is waar het vaak mis gaat. Het blijkt toch moeilijk jezelf te identificeren met een situatie waar je geen onderdeel van bent. Dus iets doen betekent ook: weten wat je moet doen.
Er zijn een aantal voorwaarden van belang om ‘iets doen’ beter te kunnen kwantificeren. Een kleine greep om deze manier van denken verder te prikkelen.
- Er moet betrokkenheid zijn met een beperkt emotioneel karakter. Ouders zijn daar een goed voorbeeld van. Iets doen tegen pesten zonder betrokkenheid van ouders gaat niet werken. Maar de ouders als uitgangspunt gebruiken is weer niet wijs. Zij staan emotioneel veel te dicht bij het vuur. Hetzelfde kan het geval zijn voor leraren, maar ook voor schoolbesturen of werkgevers. Er dient sprake te zijn van ‘de oprechtheid om het pestgedrag te willen stoppen’.
- Theoretisch benaderen is niet toegestaan. Vaak kunnen we afspraken maken over wat te doen als zich een bepaalde situatie voordoet. Pesten is geen theorie. Om pesten werkelijk te kunnen begrijpen moeten we ons verplaatsen in de diversiteit van de situatie. Deze rol is niet voor iedereen weggelegd. Het is een expertise gebied. Het is zaak dat in elke aanpak van een pest situatie er iemand is die toeziet op de manier waarop de situatie wordt benaderd en die dit ook terug kan geven aan de groep als geheel en ook aan iedere individuele speler in het veld.
- Er moet sprake zijn van een doortastend begin. Zoals een ouder technisch niet echt iets fout kan doen in de opvoeding van zijn of haar kinderen is het wel van belang dat de ouders er zijn, in het leven van hun kinderen. Die vertaling is te maken naar alles in het leven en dus ook naar pesten. We kunnen pesten enkel aanpakken als we besluiten er onderdeel van te willen zijn.
- Zorg voor een goede organisatie en ga gedegen aan de slag. Veel scholen besluiten dat het goed is om te investeren in een pestprogramma. Dat geeft de school een actieve en betrokken uitstraling. Maar dat laatste is helemaal geen garantie. Pesten stopt niet met de aanschaf van een pestprogramma en ook niet door het er vaak over te hebben.
- Als we gezamenlijk het verschil willen maken dan gaan we ook samen aan de slag. ‘Wij hebben een pestcoördinator op onze school’. Dit is een uitspraak die ik veel hoor. Een pestcoördinator kun je vergelijken met een pestprotocol. Het is passief. Als niemand zich kan identificeren met het pesten is er ook geen hoop dat het pesten zal stoppen. Iedereen moet beseffen wat hij of zij bedraagt aan het stoppen van pesten: Ieder persoon in de organisatie is een toevoeging als we pesten willen stoppen.
- Pesten is methodisch aan te pakken, maar de invoering is altijd maatwerk. Scholen en werkgevers willen altijd graag weten wat het kost en wanneer het klaar is. Universeel in de aanpak van pesten is dat we met de aanwezige resources in staat zijn om pesten te stoppen. Daar tegenover staat dat het soms moeilijk kan zijn om te bepalen hoe lang een implementatie precies zal gaan duren. De nadruk moet altijd blijven liggen op een duurzame implementatie tegen pesten en niet op geld of op tijd.
Hoe gaat het u af als u dit lijstje zo bekijkt?
Beseft u wat er beter kan? Neemt u het voor waar aan? Of is de vertaalslag naar uw eigen praktijk nu nog niet te maken?
Het klopt: de juiste mensen op de juiste plekken moeten de juiste beslissingen nemen om pesten te stoppen. En toch hoeft u daar zelf niet op de wachten. De organisatie kan uw organisatie zijn. Een methodische aanpak kan ook uw methodische aanpak zijn. Het doortastende begin kan bij u beginnen. Voelt u zich geroepen? Beseft u de noodzaak van iets doen? En beseft u dat iets doen bij uzelf begint?
Pesten Stopt Nu! 